Wat is de TOST-test en waarom is die belangrijk voor turbineoliën?
Wanneer het gaat over de betrouwbaarheid van industriële smeermiddelen, speelt oxidatiestabiliteit een cruciale rol. Een van de meest erkende methoden om die stabiliteit te meten is de TOST-test, ook bekend als de Turbine Oil Stability Test. Deze test, officieel genormeerd als ASTM D943, is van groot belang bij de selectie en kwaliteitscontrole van turbineoliën, compressoroliën en andere circulerende smeermiddelen.
Wat is de TOST-test (ASTM D943)?
De TOST-test (Turbine Oil Stability Test) is een gestandaardiseerde laboratoriumtest die de oxidatiestabiliteit van een smeermiddel onder versnelde verouderingsomstandigheden evalueert. De test werd ontwikkeld door ASTM International en is bekend onder de norm ASTM D943 – Standard Test Method for Oxidation Characteristics of Inhibited Mineral Oils.
Tijdens de test wordt de olie blootgesteld aan:
-
Een constante temperatuur van 95 °C
-
Een continue zuurstoftoevoer
-
Water (meestal 5 ml op 300 ml olie)
-
En metalen katalysatoren zoals koper en ijzer (die in de praktijk corrosie of slijtage simuleren)
De test loopt tot het moment dat de Total Acid Number (TAN) van het smeermiddel toeneemt met 2,0 mg KOH/g tegenover de startwaarde. De tijd die daarvoor nodig is ,vaak in honderden tot duizenden uren, wordt beschouwd als een maat voor de oxidatiestabiliteit van de olie.
Waarom is oxidatiestabiliteit belangrijk?
Oxidatie is een natuurlijk verouderingsproces van smeermiddelen. Wanneer een olie oxideert, ontstaan er zuren, vernis en sludge zijn onoplosbare afbraakproducten die zich kunnen afzetten in het systeem.
Sludgevorming is bijzonder schadelijk in turbines, compressoren en andere circulatiesystemen. Het kan leiden tot:
Verstopping van filters
Slechte warmteafvoer
Kleverige afzettingen op componenten
Verhoogde slijtage en systeemstoringen
Een olie met een goede score op de TOST-test is dus beter bestand tegen oxidatie en biedt een langere en betrouwbaardere levensduur in bedrijfskritische toepassingen.
Beperkingen van de TOST-test
Hoewel de TOST-test een waardevol instrument is, heeft ze ook beperkingen:
Geen volledige voorspeller van sludgevorming: De test meet de zuurgraad, maar kijkt niet rechtstreeks naar de hoeveelheid gevormde sludge.
Niet representatief voor synthetische oliën: De methode is ontworpen voor minerale oliën met oxidatieremmers en geeft mogelijk geen realistisch beeld voor moderne, volledig synthetische formuleringen.
Constante testomstandigheden: De praktijk is vaak dynamischer (variabele temperaturen, verontreiniging, vocht, enz.)
Welke aanvullende testen zijn nuttig?
Om een vollediger beeld te krijgen van de veroudering van olie en het risico op sludgevorming, zijn er bijkomende testen die veel worden gebruikt:
ASTM D4310: Bepaalt de hoeveelheid sludge en metaalcorrosie na oxidatie.
RPVOT (ASTM D2272): Meet de resterende oxidatielevensduur onder verhoogde druk.
Membrane Patch Colorimetry (MPC): Detecteert vernisvorming in olie.
Een combinatie van deze testen biedt het meest nauwkeurige beeld van de olieconditie en draagt bij aan predictief onderhoud.
Conclusie
Een goede TOST-waarde betekent dat je kan rekenen op lange olieverversingsintervallen, betrouwbare prestaties en minder onverwachte stilstanden. Bij het kiezen van turbineolie of andere industriële circulatieoliën adviseren wij producten die uitgebreid getest zijn volgens ASTM D943 én aanvullend beoordeeld zijn met moderne analysemethoden zoals MPC of RULER.
