Grafietvet: het robuuste smeermiddel voor zwaar werk
In de praktijk hoor je het vaak: “Doe er maar wat grafietvet op.” Of het nu gaat om een ploegscharnier, een pen in een graafmachine of een lagerschaal die onder zware belasting staat—de term grafietvet wordt op Vlaamse werven en in werkplaatsen vlot gebruikt als verzamelnaam voor een bepaalde categorie stevige smeervetten. Maar wat bedoelen we daar precies mee?
Wat is ‘grafietvet’ in de praktijk?
Hoewel grafietvet technisch gezien verwijst naar vet dat fijngemalen grafietpoeder bevat, wordt de term in het dagelijkse taalgebruik vaak ruimer geïnterpreteerd. Ook vetten met molybdeendisulfide (MoS₂)—vaak herkend aan hun grijze tot zwarte kleur—vallen er regelmatig onder. En dat is logisch: beide types vetten worden ingezet voor hetzelfde soort toepassingen:
Zwaarbelaste glij- of rolpunten
Trage, schokkende bewegingen
Omgevingen met water, stof of modder
Weinig of moeilijk te smeren punten
Of je nu met grafiet of MoS₂ smeert, in de praktijk zoek je een robuuste, drukbestendige oplossing die metaal-op-metaalcontact vermijdt en lang standhoudt in moeilijke omstandigheden.
Waarom vaste smeermiddelen in vet?
Zowel grafiet als MoS₂ zijn zogenaamde vaste smeermiddelen. In tegenstelling tot klassieke oliën of EP-additieven werken deze stoffen zelfs als de oliecomponent van het vet verdampt, wegspoelt of onder hoge druk verdrongen wordt. Dat maakt ze bijzonder geschikt voor:
Pinnen en bussen van landbouw- of bouwmachines
Lagers in staalfabrieken of steenbakkerijen
Machines die slechts één keer per seizoen gesmeerd worden
De vaste deeltjes hechten zich aan het metaaloppervlak en blijven daar een smeerfilm vormen, ook als andere smeermiddelen het begeven.
Grafiet vs. MoS₂: kleine verschillen, zelfde doel
| Kenmerk | Grafiet | MoS₂ |
|---|---|---|
| Kleur | Zwart | Donkergrijs |
| Temperatuurbereik | Zeer hoog (tot ±500°C) | Zeer hoog (tot ±450°C) |
| Wrijving | Goed | Nog iets lager |
| Populaire naam | “Zwart vet”, “grafietvet” | “Molyvet”, soms ook “grafietvet” |
In veel moderne toepassingen worden zelfs beide stoffen gecombineerd in één vetformule voor een optimaal smeereffect.
Opgelet je mag niet overal grafietvetten gebruiken
Hoewel grafiet- en MoS₂-vetten uitstekend zijn voor zware toepassingen, zijn ze niet universeel inzetbaar. Let op:
Ze zijn niet geschikt voor snel draaiende lagers – daar kunnen de vaste deeltjes wrijving veroorzaken.
Ze kunnen vlekken maken op kleding of machines – vooral grafiet is berucht om zijn zwarte aanslag.
Sommige automatische smeersystemen kunnen moeite hebben met vaste deeltjes.
Kies dus bewust, en stem je vetkeuze af op de mechanische belasting, snelheid en smeerfrequentie.
Vetten met vaste Smeermiddelen bij Shell
Vetten bij Shell die een vast smeermiddel bevatten hebben een D in hun naam. Zoals bijvoorbeeld:
Gadus S2 V220 AD 2
Gadus S3 V460 D 1.5
Hiermee duidt shell duidelijk aan in welke smeermiddelen vast smeermiddelen zitten zodat je zeker geen fouten kan maken. De kleur van het vet is ook meestal een goede indicator, dit betekent dat grijze of zwarte vetten vaak vaste smeermiddelen bevatten. maar kijk altijd zeker de technische fiche na vooraleer je het product gebruikt.
Conclusie
Of je nu grafiet of MoS₂ gebruikt, in de praktijk zoek je een vet dat lang meegaat onder zware belasting, trage bewegingen en vuile omstandigheden. Beide types vallen onder wat op de werkvloer vaak “grafietvet” genoemd wordt. Voor draaiende of gevoelige toepassingen zijn ze minder geschikt, maar voor pennen, scharnieren en glijpunten zijn ze een robuuste en betrouwbare keuze. Twijfel je welk vet het best past bij jouw toepassing? We helpen je graag verder met gericht advies.
